VIJF INGREPEN DIE DE VOORUIT TOEGANKELIJKER MAKEN EN KANDIDATUUR UNESCO WERELDERFGOED

De Vooruit opende de deuren in 1913 en is daarmee een van de oudste kunstenhuizen in ons land. Sinds 1983 is het gebouw door de Vlaamse Gemeenschap beschermd als monument. 

Matthias Belpaire, coördinator infrastructuur en monument VIERNULVIER:

“Er wordt voortdurend aan het gebouw met vier zalen en een grand café gesleuteld om het zo toegankelijk mogelijk te maken voor mensen met een verminderde mobiliteit of een visuele of auditieve beperking. De Britse kunstenaar Jessica Tom, die ons inspireert in ons toegankelijkheidstraject vat het krachtig samen: “De Vooruit moet een ruimte zijn waarin iedereen zichzelf kan zijn.””

Recent werden deze ingrepen aan De Vooruit uitgevoerd:

• een liftje in de backstage van de Theaterzaal maakt het nu mogelijk om artiesten en sprekers met een beperking op dit podium te ontvangen;
  
  
• een liftje in de toegangszone tot de Theaterzaal zorgt ervoor dat mensen met een verminderde mobiliteit autonoom naar de Theaterzaal kunnen. Voorheen waren ze afhankelijk van zaalmedewerkers van VIERNULVIER die hen daarbij begeleiden;
  
  
• in de Theaterzaal werden de stoelen van rij 17 verplaatst en uitneembaar gemaakt. Waar voorheen mensen in een rolstoel enkel vanop de eerste rij een voorstelling konden bijwonen, kan dit voortaan ook vanop een plaats die door velen als comfortabeler wordt aangevoeld; 
  VIDEO 'Hoe met de rolstoel naar de Theaterzaal'
  
  
• de Theaterzaal werd uitgerust met technologie voor geluidsversterking en audiodescriptie. Via een QR-code komen bezoekers op een app terecht waarmee ze via hun smartphone zelf het volume van de voorstelling kunnen regelen. Bij een aantal voorstellingen kunnen mensen met een visuele beperking via dezelfde app ook afstemmen op een kanaal waar de voorstelling simultaan toegelicht wordt. Een professionele verteller beschrijft wat de acties en emoties zijn die op scène te zien zijn. Veelal gebeurt dit nadat vooraf de mensen met een visuele beperking kennis hebben gemaakt met de acteurs of de dansers en een voeltoer hebben gedaan in het decor;
  
  
• in de Concertzaal kunnen mensen in een rolstoel voortaan van concerten genieten van op het zijbalkon. Dit biedt niet alleen perfecte zichtlijnen, het is ook uitgerust met een apart toegankelijk toilet en koelkast, zodat mensen niet meer door de 1200 concertgangers moeten manoeuvreren om een drankje te halen. 
  VIDEO 'Hoe met de rolstoel naar de Concertzaal'
   

Deze ingrepen kosten € 150.000 en werden gefinancierd door de Vlaamse Gemeenschap, de Stad Gent en eigen middelen van VIERNULVIER. 

Sami Souguir, schepen van cultuur Stad Gent:
“Als stadsbestuur is het toegankelijk maken van de Gentse culturele infrastructuur een topprioriteit. Dat doen we met gerichte investeringen in musea en cultuurhuizen. Op die manier zorgen we ervoor dat onze infrastructuur op punt staat met het oog op onze kandidatuur als Europese Culturele Hoofdstad in 2030.”

KANDIDAAT UNESCO-WERELDERFGOED

Het toegankelijk maken van kunst en cultuur was dé drijfveer van de Gentse arbeidersbeweging om in 1911 met de bouw te starten van De Vooruit. Naar aanleiding van  de Wereldtentoonstelling in Gent in 1913 werd het onder meer door Edward Anseele opgetrokken om de vrijetijdsbesteding van arbeiders te democratiseren. 

De Vooruit als socialistisch feest- en kunstencentrum kaderde in de verzuilde Vlaamse maatschappij van voor de Tweede Wereldoorlog. Na de oorlog verloederde het gebouw tot in 1982 de aanzet werd gegeven naar zijn huidige vorm als onafhankelijk kunstencentrum.

Zeven volkshuizen bundelen nu de krachten om gezamenlijk erkend te worden als Unesco Werelderfgoed. Het gaat om: 

• The Workers Museum, Kopenhagen, Denemarken 
• Paasitorni, Helsinki, Finland, 
• Broken Hill Trades Hall, Broken Hill, Australië 
• Victorian Trades Hall, Melbourne, Australië
• Edificio de CGT de Argentina, Buenos Aires, Argentinië 
• Redhills, Durham, UK
• De Vooruit, Gent, België

Het gaat om zeven iconen van een van de machtigste volksbewegingen uit de recente geschiedenis. 

Franky Devos, algemeen coördinator VIERNULVIER: 
“Wereldwijd ontstonden in de laatste helft van de 19de eeuw vakbonden en arbeiderspartijen als antwoord op het industrieel kapitalisme. Op veel plaatsen in de wereld bouwden ze volkshuizen. Het waren (en zijn) plaatsen waar voluit ingezet wordt op het wegnemen van drempels bij de vrijetijdsbeleving van een brede groep mensen. Dat is in De Vooruit niet anders. Vorig jaar ontving kunstencentrum VIERNULVIER 313.600 bezoekers voor 522 theater-en dansvoorstellingen, concerten, debatten, rondleidingen en literaire- en nightlife events.”

Het ontwerpdossier wordt eind 2024 ingediend bij het UNESCO hoofdbureau in Parijs. Het definitieve aanvraagdossier volgt begin 2026. We verwachten de erkenning in het najaar van 2027.

De Vlaamse Regering steunt voluit de campagne van VIERNULVIER om De Vooruit te laten erkennen tot UNESCO Werelderfgoed en trekt € 25.000 uit voor historisch onderzoek als onderbouw van het dossier. 

Matthias Diependaele, Vlaams minister van Onroerend Erfgoed:

“De Vooruit is een Gents icoon. Het monument staat er al meer dan 100 jaar en kent een rijke geschiedenis. Het gebouw, het Feestpaleis van de arbeidersbeweging, vertelt het verhaal van de industriële revolutie, sociale ongelijkheid, sociale en politieke emancipatie en een groeiende welvaartstaat. Over heel de wereld vind je dit soort Volkshuizen. Samen met onze partners van binnen en buiten Europa willen we deze Volkshuizen als UNESCO werelderfgoed laten erkennen. In totaal gaat het over zeven volkshuizen, verdeeld over zes landen. In Vlaanderen is het gebouw de Vooruit nog een authentiek en overtuigend  voorbeeld van de oorspronkelijke opzet van de Volkshuizen. Als alles goed loopt krijgt Gent in 2027 een werelderfgoed erbij in de binnenstad. Naast het belfort en het begijnhof zorgt dit ervoor dat het verhaal van Gent en dat van Vlaanderen tastbaar blijft voor toekomstige generaties.”